Η χρήση ηλεκτρονικών συσκευών από παιδιά είναι πλέον μέρος της καθημερινότητάς μας. Τα κινητά, τα tablet και οι υπολογιστές προσφέρουν πρόσβαση σε γνώσεις και ψυχαγωγία, αλλά η υπερβολική ή ακατάλληλη χρήση μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην υγεία και την ανάπτυξη των παιδιών.
Σε αυτό το άρθρο θα δούμε τους 5 βασικούς κανόνες για την υγιή χρήση ηλεκτρονικών συσκευών από παιδιά, βασισμένους σε επιστημονικά δεδομένα και οδηγίες διεθνών οργανισμών όπως η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία (AAP) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO).
1. Περιορίστε τον συνολικό χρόνο έκθεσης
Η υπερβολική χρήση οθονών συνδέεται με προβλήματα ύπνου, παχυσαρκία, ελλειμματική προσοχή και καθυστερημένη ανάπτυξη λόγου.
Σύμφωνα με τις επίσημες οδηγίες:
- 0–2 ετών: Καμία χρήση οθονών, εκτός από βιντεοκλήσεις με συγγενείς.
- 2–5 ετών: Έως 1 ώρα την ημέρα, πάντα με την παρουσία γονέα.
- 6 ετών και άνω: Καθορίστε σαφή όρια (π.χ. έως 2 ώρες την ημέρα εκτός σχολικών δραστηριοτήτων).
2. Οθόνες εκτός ύπνου
Η χρήση ηλεκτρονικών συσκευών 1–2 ώρες πριν τον ύπνο μειώνει την παραγωγή μελατονίνης και διαταράσσει τον κύκλο ύπνου.
Συμβουλή: Ορίστε μια “ψηφιακή απενεργοποίηση” τουλάχιστον 1 ώρα πριν τον ύπνο και κρατήστε τις συσκευές εκτός υπνοδωματίου.
3. Η ποιότητα του περιεχομένου έχει σημασία
Δεν είναι όλες οι οθόνες ίδιες! Εκπαιδευτικό και διαδραστικό περιεχόμενο μπορεί να ενισχύσει τη μάθηση.
Επιλέξτε:
- Εφαρμογές εγκεκριμένες από παιδαγωγούς
- Εκπομπές με εκπαιδευτικό χαρακτήρα και περιορισμένη διαφήμιση
Αποφύγετε: Γρήγορα εναλλασσόμενο περιεχόμενο τύπου TikTok ή YouTube Shorts, που σχετίζεται με προβλήματα συγκέντρωσης.
4. Συμμετέχετε ενεργά
Η παθητική χρήση οθονών δεν έχει τα ίδια οφέλη με τη συνδημιουργία ή την από κοινού παρακολούθηση.
Όταν παρακολουθείτε μαζί με το παιδί, μπορείτε να:
- Εξηγείτε έννοιες και λέξεις
- Συνδέετε το ψηφιακό περιεχόμενο με εμπειρίες από την καθημερινότητα
- Καλλιεργείτε την κριτική σκέψη
5. Γίνετε πρότυπο
Τα παιδιά μιμούνται τη συμπεριφορά των γονιών τους. Αν εσείς είστε συνέχεια στο κινητό, το ίδιο θα κάνουν κι εκείνα.
Καθιερώστε οικογενειακούς κανόνες όπως:
- Χωρίς κινητά στο τραπέζι
- “Ψηφιακές ζώνες” – π.χ. σαλονάκι χωρίς τηλεόραση
- Οικογενειακές ώρες χωρίς οθόνες
Συμπέρασμα
Οι ηλεκτρονικές συσκευές μπορούν να αποτελέσουν εργαλεία μάθησης και ψυχαγωγίας, αρκεί να χρησιμοποιούνται με μέτρο και κατάλληλο τρόπο. Οι παραπάνω 5 κανόνες βοηθούν να δημιουργηθεί ένα υγιές ψηφιακό περιβάλλον για το παιδί, με όρια, καθοδήγηση και ουσιαστική σύνδεση.
Επιστημονικές Πηγές
- American Academy of Pediatrics (AAP) – Media and Young Minds: https://publications.aap.org
- World Health Organization (WHO) – Guidelines on physical activity, sedentary behaviour and sleep for children under 5 years: https://www.who.int
- Canadian Paediatric Society – Screen time and young children: https://cps.ca/en/documents/position/screen-time-and-young-children
